“Black Monday” – một thuật ngữ mà khi nghe đến, nhiều người ngay lập tức liên想到 những ngày thảm họa trong lịch sử tài chính toàn cầu. Đây không phải là một sự kiện đơn lẻ, mà là một loạt các ngày thứ Hai đen tối đã leave dấu ấn sâu đậm trong lịch sử kinh tế thế giới. Black Monday được định nghĩa là những ngày thị trường chứng khoán trải qua sự sụt giảm đột ngột và nghiêm trọng, gây ra những hậu quả sâu rộng cho nền kinh tế toàn cầu.
I. Ngày Thứ Hai Đen Tối 1929
Ngày 28/10/1929, Black Monday đầu tiên đã xảy ra, đánh dấu một trong những sự kiện tài chính bi thảm nhất trong lịch sử. Vào ngày này, tổng giá trị thị trường chứng khoán toàn cầu đã giảm 12,82%, một con số khổng lồ mà đến nay vẫn được nhớ đến như một cơn địa chấn kinh tế.
Nguyên nhân của sự sụp đổ này bao gồm bong bóng tài sản đã hình thành trong những năm trước đó, nợ nần chồng chất của các nhà đầu tư, và chính sách kinh tế thiếu hiệu quả. Khi các nhà đầu tư bắt đầu bán tháo hàng loạt và rút tiền khỏi ngân hàng, thị trường đã rơi vào tình trạng hoảng loạn.
Hậu quả của sự kiện này là khởi đầu cho cuộc Đại suy thoái, một giai đoạn kinh tế khó khăn kéo dài gần một thập kỷ với tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và sự mất niềm tin vào hệ thống tài chính.
II. Ngày Thứ Hai Đen Tối 1987
Ngày 19/10/1987, một Black Monday khác đã xảy ra, được nhớ đến với tên gọi “Thứ Hai Đen”. Vào ngày này, chỉ số Dow Jones giảm 22,61% (từ 508 điểm xuống 1.738,74), trong khi chỉ số S&P 500 giảm 20,4% (từ 57,64 điểm xuống 225,06).
Nguyên nhân của sự sụp đổ này bao gồm thâm hụt thương mại của Mỹ gia tăng, lo ngại về lạm phát do cuộc chiến giữa Iraq và Iran, và tâm lý hoang mang lan rộng trong cộng đồng nhà đầu tư. Sự phụ thuộc vào một số công ty Phố Wall cũng đóng vai trò quan trọng.
Hậu quả là sự sụp đổ của thị trường chứng khoán toàn cầu, và phải mất hai năm để chỉ số Dow Jones lấy lại khoản lỗ.
III. Ngày Thứ Hai Đen Tối 2015
Ngày 24/8/2015, một sự kiện Black Monday khác đã xảy ra. Chỉ số Dow Jones giảm 1.089 điểm ngay từ đầu phiên, nhưng đóng cửa chỉ thấp hơn 533 điểm so với mở cửa. Thị trường Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề với chỉ số Shanghai Composite giảm 8,5%.
Nguyên nhân chính là loạt dữ liệu kinh tế tiêu cực từ Trung Quốc và hiệu ứng domino lan rộng khắp các thị trường châu Á và Mỹ.
Hậu quả là sự phơi bày sự mong manh của nền kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu và chi phí của các doanh nghiệp.
IV. Ngày Thứ Hai Đen Tối 2020
Ngày 9/3/2020, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, một sự kiện Black Monday nữa đã xảy ra. Chỉ số Dow Jones giảm 2.013,76 điểm xuống 23.851,02 (giảm 7,79%), trong khi thị trường chứng khoán Việt Nam cũng ghi nhận VN-Index giảm 6,28%.
Nguyên nhân chính là đại dịch COVID-19 và các biện pháp phong tỏa, cùng với lo ngại về sự gián đoạn kinh tế toàn cầu.
Hậu quả là kết thúc 11 năm thị trường tăng giá ổn định từ 2009, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và bất ổn xã hội.
V. So Sánh Các Sự Kiện Black Monday
Mỗi sự kiện Black Monday đều có mức độ sụt giảm và tác động khác nhau. Sự kiện năm 1929 là nghiêm trọng nhất về mặt lịch sử, dẫn đến cuộc Đại suy thoái. Sự kiện năm 1987 ghi nhận mức sụt giảm lớn nhất về mặt tỷ lệ phần trăm trong một ngày. Năm 2015 và 2020, mặc dù mức sụt giảm không quá nghiêm trọng nhưng vẫn có tác động đáng kể đến nền kinh tế toàn cầu.
VI. Bài Học Từ Các Sự Kiện Black Monday
Các sự kiện Black Monday đã teaches chúng ta nhiều bài học quý giá. Quản lý rủi ro là chìa khóa quan trọng để tránh hoặc giảm thiểu thiệt hại trong những thời điểm khó khăn. Tâm lý nhà đầu tư cũng đóng vai trò then chốt; khi hoảng loạn lan rộng, thị trường có thể sụp đổ nhanh chóng. Cuối cùng, chính sách kinh tế linh hoạt và kịp thời là cần thiết để đối phó với các cú sốc kinh tế bất ngờ.
Kết Thúc
Tóm lại, các sự kiện Black Monday đã để lại những dấu ấn sâu đậm trong lịch sử tài chính toàn cầu. Từ cuộc Đại suy thoái năm 1929 đến đại dịch COVID-19 năm 2020, mỗi sự kiện đều có nguyên nhân và hậu quả riêng nhưng đều nhấn mạnh tầm quan trọng của quản lý rủi ro và chính sách kinh tế linh hoạt. Hãy luôn cảnh giác trước khả năng lặp lại của các sự kiện tương tự trong tương lai và chuẩn bị cho những thách thức mà thị trường có thể mang lại.